Joline Kronenburg - de Jonge is werkzaam als kandidaat notaris familierecht en estate planner bij Van Benthem & Keulen advocaten & notariaat in Utrecht.
Zij geeft antwoord op veel gestelde vragen rondom de afwikkeling van de nalatenschap.
LEVENSTESTAMENT
Een onderwerp waarover veel wordt geschreven, is het levenstestament. Daarin bepaalt u wie namens u mag handelen, vanaf het moment dat u deze akte tekent of vanaf het moment dat een arts bepaalt dat u zelf uw eigen zaken niet meer kunt regelen. Mensen die getrouwd zijn, denken vaak dat de ander het dan wel kan regelen; dat is niet zo. U kunt zonder volmacht niet voor uw echtgenoot tekenen.
Ook als er meerdere kinderen zijn, is het goed iemand aan te wijzen. Indien u geen partner of kinderen heeft, moet u hierover ook nadenken: wie vertrouwt u genoeg om alles aan over te laten? En hoe moet dat dan precies? Wat zijn uw eigen wensen eigenlijk? Bij het maken van deze akten, horen meerder gesprekken waarin ook medische zaken besproken kunnen worden en wensen ten aanzien van de uitvaart.
Als u niet vertelt hoe u het wilt, moeten anderen daar later over nadenken. Daarmee is niemand gebaat. Regel en bespreek het op tijd. Laat ook de uitvaartondernemer dan al aanschuiven. Leg uw wensen vast; bijvoorbeeld hoe u uw situatie voorstelt als u hulpbehoevend wordt of waar u dan zou willen wonen. Bespreek dan ook hoe uw vermogen is samengesteld en waar de belangrijke papapieren liggen. Dit lijkt allemaal heel veel werk en dat is het ook, maar als u zich door een, in het familierecht gespecialiseerde, notaris laat helpen, zult u zien dat het allemaal toch overzichtelijk kan worden.
VERKLARING VAN ERFRECHT
Is een verklaring van erfrecht altijd nodig? Ieder jaar komt deze vraag weer terug, daarom ook in deze krant weer het antwoord.
Nee, deze verklaring is niet altijd nodig, maar wel vaak! Er is een convenant gesloten tussen de minister en de Nederlandse Vereniging van Banken. Daarin is afgesproken dat partners (getrouwd/geregistreerd) geen verklaring van erfrecht nodig hebben als er a) geen testament is (op te vragen bij CTR) en b) het bedrag op de rekening lager is dan € 100.000. In overige gevallen zal de bank wel om deze verklaring vragen, om de simpele reden dat ze zeker willen zijn dat degene aan wie ze het geld overmaken ook daadwerkelijk de erfgenaam is. Hetzelfde geldt bij de verkoop van het huis; de makelaar wil zekerheid.
BENEFICIAIR AANVAARDEN
Wat is beneficiair aanvaarden?
Iedere erfgenaam heeft de keuze een erfenis 1. te aanvaarden (dan krijgt u zowel de plussen als de minnen en moet u mogelijk bij betalen uit eigen vermogen), 2. te verwerpen; dan krijgt u niets, maar hoeft u ook geen schulden te betalen. Als u kinderen heeft, treden uw kinderen in uw plaats en verplaatst u dus een mogelijk probleem. 3. beneficiair te aanvaarden. Het gevolg daarvan is dat u niet met uw eigen vermogen aangesproken kunt worden voor de schulden van de overledene.
Wanneer beneficiair wordt aanvaard, geeft de erfgenaam te kennen de erfenis alleen te accepteren als deze positief blijkt te zijn. Indien de schulden die tot de erfenis behoren groter zijn dan de daartoe behorende bezittingen, kan de beneficiair aanvaardende erfgenaam daar niet voor worden aangesproken.
De erfgenaam die zuiver aanvaardt, doet dat echter zonder enig voorbehoud en kan dus - mogelijk - wel geconfronteerd worden met een tekort.
De beneficiaire aanvaarding wordt ook wel “aanvaarding onder het voorrecht van boedelbeschrijving” genoemd. Eén van de vele verplichtingen van de beneficiair aanvaardende erfgenaam is namelijk dat hij een beschrijving van de erfenis moet (laten) opmaken. Om beneficiair te aanvaarden moet er een verklaring worden afgelegd bij de griffie van de rechtbank. Dat kan ook door de betreffende verklaring via de notaris naar de rechtbank te sturen. De rechtbank rekent daar griffierecht voor.
ZIEKTE & DE FISCUS
Ik ben ernstig ziek, kan ik de belastingdruk voor mijn kinderen verminderen?
De manier om dan belasting te verminderen, is het wegschenken van vermogen. Dat heeft zin, omdat de wet vrijstellingen kent. Let wel op: schenkingen die gedaan zijn binnen 180 dagen voor het overlijden worden fiscaal geacht niet plaats te hebben gevonden en worden dus fiscaal toch opgeteld bij de nalatenschap.
Als u getrouwd bent, kan het aanpassen van een testament wél nu of op termijn erfbelasting besparen. Er wordt dan in de testamenten optimaal gebruik gemaakt van de vrijstellingen en er wordt gekeken in hoeverre fiscaal gebruik gemaakt kan worden van de situatie dat er tijd verstrijkt tussen het eerste overlijden en het tweede overlijden. Ook kan het zinvol zijn in geval van huwelijksvoorwaarden deze nog eens goed onder de loep te houden. Het kan belasting schelen de huwelijksvoorwaarden op te heffen. Stel de man heeft 100 en zijn vrouw heeft 0 en de man is ziek: zodra de huwelijksvoorwaarden zijn opgeheven is zijn nalatenschap geen 100 meer maar 50, dat kan flink schelen.